اصول تغذیه دام و طیور شامل مجموعهای از روشها و نکات علمی است که به منظور بهبود سلامت و تولیدات این حیوانات طراحی شده است. این اصول به چندین بخش تقسیم میشوند:
1. نیازهای غذایی:
– پروتئین: برای رشد، تولید مثل و تولید شیر و تخم. منابع پروتئینی شامل سویا، کنجالهها و منابع حیوانی هستند.
– کربوهیدراتها: برای تأمین انرژی. منابع شامل غلاتی مانند ذرت و گندم هستند.
– چربیها: منبع غنی انرژی و اسیدهای چرب ضروری. روغنها و چربیهای حیوانی از منابع مهم هستند.
– ویتامینها و مواد معدنی: برای حفظ سلامت عمومی و عملکردهای بیوشیمیایی. نیاز به مکملهای ویتامینی و معدنی وجود دارد.
2. ترکیب جیره غذایی:
– تعادل جیره: باید به گونهای طراحی شود که تمام نیازهای غذایی دام و طیور را تأمین کند. این تعادل به سن، وزن، نوع و هدف تولید (گوشت، شیر، تخم) بستگی دارد.
– فاکتورهای موثر: شامل هزینه، دسترسی به مواد اولیه، و شرایط محیطی.
3. روشهای تغذیه:
– تغذیه دستی: در این روش، دامها و طیور به صورت دستی تغذیه میشوند.
– تغذیه اتوماتیک: استفاده از سیستمهای اتوماتیک برای توزیع خوراک.
4. تأثیرات محیطی:
– شرایط نگهداری: دما، رطوبت و تهویه میتوانند بر روی جذب غذا و سلامت دام تأثیر بگذارند.
– مدیریت بهداشتی: رعایت بهداشت و کنترل بیماریها برای جلوگیری از تلفات و افزایش تولید.
5. ارزیابی عملکرد:
– نظارت بر رشد: اندازهگیری وزن و سلامت دام و طیور برای ارزیابی اثربخشی جیره.
– تولید: بررسی تولید شیر، تخم و گوشت به عنوان معیاری برای موفقیت برنامه تغذیه.
6. تحقیق و توسعه:
– نوآوری در فرمولاسیون: تحقیق در زمینه مواد غذایی جدید، افزودنیها و تکنیکهای مدیریت تغذیه.
اصول تغذیه دام و طیور شامل جنبههای مختلفی است که برای تأمین رشد، سلامت و بهرهوری مطلوب آنها ضروری است. در زیر برخی از این اصول آورده شده است:
تأمین نیازهای غذایی اساسی: دام و طیور نیاز به پروتئینها، کربوهیدراتها، چربیها، ویتامینها و مواد معدنی دارند. تعادل میان این مواد مغذی در جیره غذایی بسیار مهم است.
تنظیم جیره غذایی متناسب با مرحله زندگی: در دورههای رشد، شیردهی یا تخمگذاری، نیازهای غذایی تغییر میکند. جیره باید با توجه به این تغییرات تنظیم شود.
کیفیت و بهداشت خوراک: استفاده از خوراک سالم و عاری از آلودگیهای میکروبی یا شیمیایی ضروری است. ذخیرهسازی صحیح خوراک برای جلوگیری از فساد اهمیت دارد.
آب تمیز و کافی: تأمین آب تمیز و بهداشتی برای رشد و هضم مناسب حیاتی است. کمبود آب میتواند به مشکلات جدی سلامتی منجر شود.
افزودن مکملها: در برخی شرایط ممکن است از مکملهای معدنی، ویتامینی یا افزودنیهای تغذیهای مانند پروبیوتیکها استفاده شود.
مدیریت تغذیهای: ارائه خوراک در فواصل منظم و مناسب.
– پژوهشهای علمی: بهروز کردن اطلاعات و استفاده از تکنولوژیهای نوین برای بهبود کیفیت و کمیت تولید. توجه به این اصول میتواند به بهبود سلامت دام و طیور، افزایش تولید و کاهش هزینهها کمک کند.
فرمول یا جیره غذایی دام ها چیست؟
فرمول یا جیره غذایی گاوها و گوسفندها باید توسط یک متخصص تغذیه ( کارشناس دامپروری) که با دامپزشک متفاوت است نوشته شود. این فرمول شامل درصد تشکیل دهنده ی هر یک از مواد خوراکی از جمله علوفه ها، غلات، کنجاله ها، مکمل ها و افزودنی ها است. یک جیره نویس با توجه به احتیاجات غذایی دام مورد نظر و منابع غذایی در دسترس و خواص و آنالیز آن ها اقدام به نوشتن جیره می کند. این فرمول غذایی باید تامین کننده احتیاجات یک روز حیوان باشد.
فرمول خوراک دام معمولا شامل دو بخش کنسانتره (مخلوط غلاتی مثل جو، ذرت و گندم در کنار کنجاله ها، پودرهای پروتئیه، مواد معدنی و مکمل های غذایی) و علوفه است. در نهایت این دو بخش با یکدیگر به طور کامل ترکیب می شوند و خوراک کامل را تشکیل می دهند. باید توجه داشت که دام ها باید علاوه بر داشتن جیره ثابت روزانه از خوراک کاملا مخلوط شده استفاده کنند. امروزه بسیاری از پرورش دهندگان، به ویژه دامداران پرواری به خرید کنسانتره یا خوراک آماده روی آورده اند.
